Mesane kanserine dair teşhis konulduğunda, hastalığın ne kadar yayıldığı ve eğer yayıldıysa hangi bölgelere sıçradığı belirlenir. Bu süreç, evrelendirme olarak adlandırılır. Evre, kanserin vücutta ne kadar büyük ve yaygın olduğunu ifade eder. Kanserin evresi, tedavi yaklaşımının belirlenmesinde kritik bir rol oynar. Bu aşamalandırma, fiziksel muayene, biyopsi, görüntüleme testleri (CT, MRI gibi) ve cerrahi sonuçlarına dayandırılarak yapılır.
2009’da Union International Contre le Cancer (UICC) tarafından kabul edilen TNM sınıflandırması, 2017’de revize edilmiş olup mesane kanseri ile ilgili özel bir değişikliğe gidilmemiştir. TNM, üç temel kritere dayanır:
T: Temel olarak tümörün mesanenin duvarında ne kadar ilerlediğini ve yakındaki dokulara yayılıp yayılmadığını gösterir.
N: Kanserin, yakındaki lenf düğümlerine sıçrayıp sıçramadığına dair bilgi verir.
M: Kanserin mesanenin daha uzak bölgelerine, örneğin akciğerler veya karaciğere metastaz yaparak yayılıp yayılmadığına dair bilgi verir.
T, N ve M değerlerinin yanında yer alan sayılar veya harf eklemeleri, bu değerlerin detayını ifade eder. Yüksek rakamlar, ilerlemiş kanser evresini gösterir. T, N ve M kategorilerinin belirlenmesi, genellikle cerrahi müdahaleden sonra, hastalığın genel evresini ortaya koyar.
Basitçe, rakam ne kadar düşükse kanserin yayılımı o kadar azdır. Yüksek rakamlar (örn. Evre IV) ileri seviye kanseri ifade eder. Kanserin evresi, benzer yayılım ve özelliklere sahip kanserlerin tedavi yaklaşımlarını benzer kılar.
Aşağıda bahsedilen evreleme sistemi, ameliyat sonrası elde edilen patolojik bulgulara dayanır. Bu, sadece cerrahi öncesi yapılan değerlendirmelere dayalı klinik evrelemeye göre çok daha kesin bir aşamalandırmadır.
Mesane Kanseri için TNM Evrelendirmesi
T – Tümör Durumu:
TX: Tümör hakkında değerlendirme yapılamıyor.
T0: Tümör varlığına dair hiçbir kanıt bulunamıyor.
Ta: Yüzeyel ve yayılmamış papiller karsinom.
Tis: Düz yüzeyli tümör anlamına gelen Karsinoma İn-situ.
T1: Tümör, altındaki bağ dokusuna sıçramış durumda.
T2: Tümör, mesanenin kas katmanına ilerlemiş.
- T2a: Kas katmanının yarısına kadar ilerlemiş.
- T2b: Kas katmanının daha derinlerine, yarısından daha fazlasına ilerlemiş.
T3: Tümör, mesane dışına çıkarak çevresel dokuya sıçramış.
- T3a: Mikroskop ile görülebilecek kadar mesane dışına sıçramış.
- T3b: Çıplak gözle dahi fark edilebilen bir yayılım göstermiş (mesane dışı büyük kitle).
T4: Tümör; prostat dokusu, seminal keseler, uterus, vajina, pelvis duvarı ya da karın duvarına sıçramış.
- T4a: Prostat dokusuna, seminal keselere, uterusa veya vajinaya ilerlemiş.
- T4b: Pelvis veya karın duvarına ilerlemiş.
N – Bölgesel Lenf Düğümlerinin Durumu:
NX: Lenf düğümlerinin durumu hakkında bir değerlendirme yapılamıyor.
N0: Lenf nodlarında herhangi bir metastaz (yayılım) görülmemiş.
N1: Pelvis bölgesindeki tek bir lenf düğümünde yayılım tespit edilmiş (hipogastrik, obturator, eksternal iliak veya presakral).
N2: Pelvis bölgesinde birden çok lenf düğümünde yayılım gözlemlenmiş.
N3: Iliak bölgedeki lenf düğümlerinde geniş çaplı yayılım var.
M – Uzak Yayılım (Metastaz) Durumu:
M0: Herhangi bir uzak metastaz bulgusu yok.
M1a: Bölgesel olmayan lenf düğümlerinde yayılım gözlemlenmiş.
M1b: Diğer uzak bölgelerde ya da organlarda metastaz tespit edilmiş.
Moleküler Tanımlama
Prognostik olarak moleküler belirteçlerin rolü üzerine çalışmalar yapılmıştır. Özellikle hastaların moleküler temellere dayanarak kategorize edilmesi gibi yöntemler umut vaat etmektedir, fakat şu an için rutin tıbbi uygulamada kullanılmaya hazır değillerdir.
Mesane Kanserinde Risk Gruplarının Belirlenmesi:
Düşük Riskli Tümörler: İlk ortaya çıkan tümörler, tekil lezyonlar, Ta evresi, G1 (düşük grade), 3 cm altında büyüklükte ve CIS eşlik etmeyen durumlar.
Orta Riskli Tümörler: Düşük ve yüksek risk arasındaki yüzeyel tümörleri içerir. Yılda bir veya hiç tekrarlama olmayan vakalar, ayrıca TUR-MT sonrası içeriye ilaç uygulaması yapılan hastalar bu gruptadır.
Yüksek Riskli Tümörler: Tüm T1 evresi tümörler, yüksek grade’li tüm tümörler (Grade: 3), CIS’li durumlar, birden fazla tümör bulunan, sık tekrar eden (yılda birden fazla), 3cm’den daha büyük, Ta evresinde, düşük veya orta grade’li (Grade 1-2) tümörler bu gruptadır.
En Yüksek Riskli Tümör Alt Grubu: T1 evresi ve yüksek grade (Grade 3) tümörle birlikte CIS lezyonları, çoklu, büyük ya da tekrarlayan T1 ve yüksek grade tümörler, prostatik üretrada CIS’li T1 ve yüksek grade tümörler, ürotelyal karsinomun bazı özel histolojik varyasyonları ve lenfovasküler invazyon gösteren tümörler bu kategoriye dahildir.