Mesanenin radikal sistektomi ile tamamen çıkarılmasının ardından, vücudun idrarı depolama ve boşaltma işlevini sürdürebilmesi için yeni bir yönteme gereksinim duyulur. Bu yeni yönteme “üriner diversiyon” denir. Diversiyon, farklı tekniklerle uygulanabilir ve büyük ölçüde iki ana kategoriye ayrılır:
- İnkontinan Diversiyon: Bu yöntemle idrar, vücut dışında sürekli bir şekilde toplanır.
- Kontinan Diversiyon: İdrar, vücut içinde bir kesede depolanır ve gerektiğinde boşaltılır.
Üriner diversiyon tekniğinin seçiminde birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır: Hastanın böbrek ve karaciğer fonksiyonları, mental durumu, beklenen yaşam süresi, kanserin konumu ve yaygınlığı bu faktörler arasında yer alır. Ayrıca, bağırsakların durumu da uygulanacak tekniğin belirlenmesinde kritik bir rol oynamaktadır.
Hastaların, diversiyon teknikleri arasından en uygun olanını seçebilmeleri için, her bir yöntemin sınırlamaları ve olası yan etkileri detaylı bir şekilde anlatılmalıdır. Bunun yanı sıra, hastanın diversiyonu yönetme yeteneği, fiziksel durumu, sosyal ve ailesel destek gibi faktörler de seçimde etkilidir.
Öte yandan, bazı durumlarda mesane tamamen çıkarılamaz. “Frozen pelvis” olarak adlandırılan, kanserin etraftaki dokulara ve organlara yayıldığı durumlarda, üreterler ayrılır ve idrarın dışarı yönlendirilmesi için rekonstrüktif bir işlem gerçekleştirilir. Bu tip ameliyatların ana hedefi, kanseri tedavi etmekten ziyade böbreklerin işlevini korumak ve idrar akışının tıkanmasını engellemektir.
Rekonstrüktif Üriner Cerrahi Yöntemleri
Üriner diversiyon teknikleri, mesanenin farklı nedenlerle alındığı durumlarda idrarın vücuttan atılması için kullanılır. Aşağıda, ürolojide yaygın olarak uygulanan bu yöntemleri bulacaksınız:
İleal Loop (Bricker Ameliyatı)
Bu yöntemde, ince bağırsaktan (özellikle ileumdan) 10-15 cm uzunluğunda bir parça alınarak üreterler bu bölgeye eklenir. Bağırsak parçasının diğer ucunu ise karın duvarına getirip urostomi olarak ağızlaştırılır. İdrar, bu oluşturulan kanaldan sürekli olarak bir ürostomi torbasına akar. Bu durum inkontinans diversiyon olarak adlandırılır, çünkü idrarın vücuttan akışı sürekli ve kontrol edilemezdir. Bu yöntemin avantajları arasında daha az enfeksiyon riski, daha kolay yönetilebilirlik ve teknik basitliği bulunmaktadır. Ancak, uzun dönemde idrar sızıntısı, daralma ve taş oluşumu gibi komplikasyonlar gözlemlenebilir.
Mainz Pouch Ameliyatı (İç Rezarvuar Oluşturma)
Bu teknik, ince ya da kalın bağırsağın bir kısmının ya da apendiksin kullanılarak karın içinde bir idrar rezervuarı oluşturulması prensibine dayanır. Oluşturulan bu rezervuar, düşük basınçla çalışır ve böylece idrar, vücut içinde birikir. Boşaltma işlemi ise, belirli aralıklarla, küçük bir kateter yardımıyla gerçekleştirilir. Bu yöntemin amacı, idrarın kontrollü bir şekilde vücuttan atılmasını sağlamaktır.
Ortotopik Yeni Mesane Oluşturma
İnce bağırsaktan (genellikle ileumdan) alınan 40-45 cm’lik bir parça ile yeni bir mesane oluşturulur. Bu yeni mesane, orijinal mesanenin yerine yerleştirilir ve doğal işeme fonksiyonuna benzer bir şekilde çalışır. Bu teknik, hastanın vücut dışında bir torba taşımasına gerek kalmadan, kendi kontrolünde idrar yapmasına olanak tanır. Ancak bu tür bir cerrahi sonrasında hastaların idrar boşaltma alışkanlıklarını yeniden kazanmaları, belirli bir süre ve eğitim gerektirir.
Bu cerrahi yöntemlerin her birinin avantajları ve sınırlamaları bulunmaktadır. Hangi yöntemin tercih edileceği, hastanın genel sağlık durumu, yaşam beklentisi, fonksiyonel kapasitesi ve diğer birçok faktöre bağlı olarak belirlenir. Özellikle ortotopik yeni mesane oluşturma işlemi için, hastanın karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının iyi olması, fonksiyonel bir pelvik tabana sahip olması gibi kriterler önemlidir. Bu tür operasyonlardan sonra, hastanın günlük yaşam kalitesini artırması ve olumlu sonuçlar alması için, eğitim ve uyum süreci oldukça kritiktir.
Sistektomi ve Üriner Diversiyon Ameliyatlarının Komplikasyonları
Ameliyat Esnasında ve Hemen Sonrasında Karşılaşılabilecek Sorunlar:
- Anesteziye bağlı riskler
- Kanama olasılığı
- Emboli ya da pıhtı oluşumu riski, özellikle bacaklarda veya akciğerlerde
- Komşu organlara zarar verme riski
- Enfeksiyon
- Ağrı; bu genellikle ilaçlarla kontrol altına alınabilir.
Sistektomi ve Üriner Diversiyonun Etkileri:
Mesanenin alınmasından dolayı, karşılaşılabilecek bazı fiziksel zorluklar yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu durumlar şunlar olabilir:
- Enfeksiyonlar
- İdrarda sızıntı
- İnkontinans (idrar kaçırma)
- Rezervuarda taş oluşumu
- İdrar akışında tıkanıklık ya da daralma
- Emilimle ilgili sorunlar (bağırsaktan ne kadar alındığına bağlı)
Erkeklerde Sistektominin Cinsellik Üzerine Etkileri:
Radikal sistektomi sırasında, mesane dışında prostat ve seminal veziküller de alınır. Bu, erkeklerde meni üretiminin durmasına sebep olur. Eğer sinirler hasar görürse ereksiyon olma kabiliyeti etkilenebilir.
Kadınlarda Sistektominin Cinsel Etkileri:
Bu ameliyat sırasında rahim, yumurtalıklar ve genellikle vajinanın bir kısmı alınır, bu da cinsel ilişkiyi rahatsız edici hale getirebilir. Cinsel rahatlık için vajinal rekonstrüksiyon gerekebilir. Ayrıca, vajinal sinirlerin hasar görmesi orgazm olmayı zorlaştırabilir.
Ürostominin Cinsel Etkileri:
Ürostomi torbasının varlığı, hem erkekler hem de kadınlar için cinsel ilişki sırasında endişe kaynağı olabilir. Ancak, torbanın doğru bir şekilde konumlandırılması ve boşaltılması, olası idrar sızıntılarını engeller. Cinsel ilişki sırasında torbanın rahat ve güvende olmasını sağlamak için uygun pozisyonların seçilmesi önerilir.