Üretrit (bel soğukluğu, gonore), idrar kanalının sıklıkla enfeksiyonlar aracılığıyla oluşan bir iltihabıdır. Bu durum, üretradan idrar çıkışı sırasında yanma hissiyle karakterize edilir. Yanma hissinin yanı sıra, açık renkli, pürülan veya mükopürülan akıntı ve üretral kaşıntı da eşlik edebilir.
Gonokoksik Üretrit (Gonore)
Gonore, Neisseria gonorrhoeae adlı gram-negatif bakteri tarafından neden olunan, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Erkeklerde idrar yaparken ağrı ve üretral akıntı ile, kadınlarda ise genellikle asemptomatik olarak görülür. Gonore, özellikle kadınlarda pelvik inflamatuar hastalık ve kısırlığın sık nedenlerindendir. Erkeklerde üretradan gelen yeşilimsi pürülan akıntı ve ağrılı idrar yapma, kadınlarda endoserviks enfeksiyonu, pürülan akıntı ve ara kanamalar görülür. İlerleyen durumlarda kadınlarda pelvik ağrı sendromu ve kısırlığa neden olabilir. Enfeksiyon, nadiren doğum sırasında anneden bebeğe bulaşabilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Non-Gonokoksik Üretritler
Gonore dışında gelişen üretrit türlerine non-gonokoksik üretritler denir. Bu tür üretritlere Klamidya trachomatis, Üreaplasma urealyticum, Mycoplasma genitalium gibi mikroorganizmalar etken olabilir. Bu durumlar, daha az sıklıkla Trichomonas vaginalis, HSV ve enterik bakteriler tarafından da kaynaklanabilir. Bazı durumlarda etken mikroorganizma belirlenemeyebilir. Non-gonokoksik üretrit tedavisi, gonokoksik üretrit tedavisinden farklı olabilir ve etken mikroorganizmaya göre değişebilir.
Tanı Yöntemleri
Üretritin tanısında, gram boyama ve kültür testleri önemli rol oynar. Üretral akıntıdan alınan örneklerde her sahada 5’ten fazla lökosit bulunması tanı için değerlidir. Gram negatif diplokokların varlığı, özellikle Neisseria gonorrhoeae’nin bulunması gonoreyi gösterir. Gram boyama, erkeklerde gonokoksik üretrit tanısında %95 duyarlılık gösterir ve kültüre gerek kalmadan tanı koydurucudur. Daha az akıntı durumlarında, ilk akım idrarının santrifüj edilmesi ve mikroskop altında incelenmesi faydalı olabilir. Klamidya gibi diğer etkenler için özel tanısal testler gerekli olabilir, ancak bu testler maliyetli olabilir. Tanısal testler mümkün değilse, ampirik tedavi uygulanabilir.
Komplikasyonlar
Erkeklerde, üretritin komplikasyonları arasında epididimit, dissemine gonokokal enfeksiyonlar ve Reiter Sendromu bulunabilir. Kadın cinsel partnerlerde ise pelvik inflamatuar hastalık, ektopik gebelik ve kısırlık görülebilir. Çocuklarda neonatal pnömoni ve göz enfeksiyonları oluşabilir. Gram boyama, kültür veya nükleik asit amplifikasyon testleri ile N. gonorrhoeae tespit edildiğinde, gonore tanısı konur. N. gonorrhoeae mikroskopik inceleme veya tanısal testler ile saptanamadığında, non-gonokoksik üretrit tanısı düşünülür. Klamidya trachomatis, non-gonokoksik üretritlerin yaygın bir nedenidir ve cinsel partnerin de değerlendirilmesi ve gerektiğinde tedavi edilmesi önemlidir. Genital mikoplazmalar, Mycoplasma genitalium ve Ureaplasma urealyticum gibi diğer etkenler de üretrite neden olabilir, ancak rutin tanısal testler genellikle bu organizmalar için önerilmez. Trichomonas vaginalis ve Herpes Simplex Virüsü de üretritin nedenleri arasında yer alabilir.
Bel Soğukluğu Tedavisi
Gonore Tedavisi
Gonore tanısı konulduğunda veya risk faktörleri varsa, ceftriaxone (tek doz IM, 250 mg) veya azithromycin (tek doz oral, 1 gr) gibi ilaçlar tercih edilir. Florokinolonların artan direnç nedeniyle kullanılmaması önerilir ve penisilinler de aynı sebepten tercih edilmez. Gonore tedavisinde efektif olan tek ilaç grubu sefalosporinlerdir.
Klamidya trachomatis Tedavisi
Klamidya trachomatis enfeksiyonlarında, azithromycin (tek doz oral 1 gr) veya doxycycline (7 gün, günde 2 kez 100 mg) kullanılır. Gonokokal ve klamidyal enfeksiyonların ko-infeksiyon olasılığı göz önünde bulundurularak dual tedavi uygulanır.
Tedavi Sonrası Öneriler ve Takip
Tedaviye başlandıktan sonra 7 gün süresince cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Hastanın son 60 günlük cinsel partnerlerine de tedavi uygulanmalıdır. Tedavinin etkinliğini kontrol etmek için 3 ila 6 ay sonra nükleik asit amplifikasyon testleri yapılabilir. Semptomların devam etmesi durumunda, devam eden gonokokok enfeksiyonları için antimikrobiyal duyarlılık testi yapılmalıdır.
Tekrar Eden veya Dirençli Enfeksiyon Tedavisi
Tekrarlayan üretrit vakalarında tedaviye uyumsuzluk veya tedavi edilmemiş cinsel partnerle tekrar temas olasılığı değerlendirilmelidir. T. vaginalis için üretral kültür yapılmalıdır. Metronidazole ve erithromycin veya ethylsuccinate kombinasyonları, T. vaginalis ve genital mikoplazmaları kapsayacak şekilde verilebilir.