Erken boşalma (prematür ejakülasyon), erkekler arasında karşılaşılan yaygın bir cinsel işlev bozukluğudur ve tahminlere göre erkeklerin %30-60’ını etkilemektedir. Sürekli ve tekrar eden bir durum olarak, erken boşalma, partnerin orgazma ulaşamamasına ve dolayısıyla bireylerin cinsel yaşamının olumsuz etkilenmesine yol açabilir. Bu durumun “erken boşalma” olarak adlandırılabilmesi için, olayın sürekli ve tekrarlayan bir nitelik taşıması ve en az 6 aylık bir süre zarfında meydana gelmesi gerekmektedir.
Erken Boşalmanın Tanımı
Ejakülasyon veya boşalma, erkeklerde cinsel zirve noktası olan orgazm sırasında, penisten sperm içeren meni sıvısının dışarı atılma eylemidir. Prematür ejakülasyon ya da erken boşalma, cinsel birliktelik esnasında erkeğin, arzu edilenden daha erken bir zamanda orgazma ulaşıp boşalması durumunu ifade eder. Bu durum, çiftlerin cinsel birliktelikte arzu ettikleri tatmine ulaşamamalarına ve cinsel ilişkiden soğumalarına sebep olan ciddi bir sağlık problemi olarak görülmektedir.
Erken boşalma, toplumda sıkça rastlanan bir problem olup, 18-59 yaş aralığındaki erkeklerin yaklaşık üçte birinde, yaşamlarının bir evresinde bu sorunla karşılaşıldığı belirtilmektedir. Erken boşalma, cinsel işlev bozuklukları kategorisine dahil edilmiş olmakla birlikte; erektil disfonksiyon gibi diğer cinsel işlev bozukluklarından farklı bir durumdur. Erektil disfonksiyon, cinsel birliktelik sırasında penisin yeterince sertleşememesi veya sertliğini koruyamaması durumudur. Ancak, erektil disfonksiyon ve erken boşalma bir arada bulunabilir ve birbirini tetikleyebilir.
Erken boşalma problemi, bireyden bireye değişkenlik gösteren, subjektif bir karaktere sahiptir. Çiftlerin cinsel birliktelikten beklentileri ve tatmin noktaları, erken boşalma tanımını etkileyebilir. Erken boşalma, bireyin kendi belirlediği ideal cinsel birliktelik süresine göre değişebilir, çünkü bu, kişinin kendi isteğine göre daha erken boşalması olarak tanımlanır.
Klinik uygulamada, objektif bir kriter oluşturularak prematür ejakülasyon sorunu tanımlanmıştır. Klinik değerlendirmede erken boşalma, aşağıdaki kriterler doğrultusunda incelenir:
- Boşalma, penisin vajinayla birleşmesinden önce veya bir dakika içerisinde meydana gelir.
- Neredeyse tüm cinsel birlikteliklerde boşalmanın geciktirilmesi mümkün olmaz.
- Cinsel birliktelikten kaçınma, aşırı stres, depresyon gibi olumsuz psikolojik belirtiler gözlemlenir.
Erken Boşalma Nedenleri Nelerdir?
Erken boşalma, genel olarak iki ana kategoriye ayrılarak incelenir: Primer (birincil) ve sekonder (ikincil) prematür ejakülasyon. İlk cinsel deneyiminden itibaren sürekli erken boşalma yaşayan bireylerde primer prematür ejakülasyon, daha önce normal cinsel deneyimleri olan ancak sonrasında bu sorunu yaşamaya başlayan bireylerde ise sekonder prematür ejakülasyon söz konusudur.
Primer prematür ejakülasyon, genellikle hayat boyu süren ve altında organik nedenler bulunabilen bir durumu ifade ederken; sekonder prematür ejakülasyon, genellikle psikolojik faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan ve bireyin daha önce normal cinsel deneyimlere sahip olduğu durumları kapsar.
Erken boşalma, sağlıklı erkeklerde zaman zaman görülebilen normal bir durum olup, sürekli veya tekrar eden bir nitelik taşımadığı sürece genelde ciddi bir problem olarak kabul edilmez. Erkeklerin cinsel deneyim kazanması ve boşalma hissini daha iyi tanıyıp kontrol etmeyi öğrenmesiyle bu sorun genellikle azalır veya ortadan kalkar.
Ancak, aşağıda belirtilen durumlar ve sağlık sorunları, erken boşalma probleminin uzun süreli veya tekrarlayıcı bir nitelik kazanmasına yol açabilir:
- Yoğun Stres ve Psikolojik Sorunlar: Stres, kaygı ve depresyon gibi psikolojik faktörler, erken boşalma sorununu tetikleyebilir.
- Kendi İmajına Yönelik Olumsuz Algı: Bireyin kendi vücudu ve cinsel performansı hakkında olumsuz düşüncelere sahip olması erken boşalmayı etkileyebilir.
- İlişki Problemleri: Partnerle yaşanan ilişki sorunları, cinsel performans üzerinde olumsuz bir etki yapabilir.
- Cinsel İstismar Geçmişi: Cinsel istismar mağduru bireylerde erken boşalma gibi cinsel işlev bozuklukları daha sık görülebilir.
- Diğer Cinsel İşlev Bozuklukları: Erektil disfonksiyon gibi diğer cinsel işlev bozuklukları, erken boşalma ile birlikte ortaya çıkabilir veya birbirini tetikleyebilir.
- Hormonal Düzensizlikler: Testosteron, östrojen gibi cinsiyet hormonlarının dengesizliği, erken boşalma sorununu etkileyebilir.
- Ürogenital Sistem İltihapları: Prostatit ve üretrit gibi ürogenital sistem iltihapları, erken boşalma sorununa yol açabilir.
- Yaşlanma: Yaş ilerledikçe, ejakülasyon kontrolü zorlaşabilir ve erken boşalma daha sık yaşanabilir.
- Kronik Hastalıklar: Diyabet, hipertansiyon ve kalp hastalıkları gibi kronik rahatsızlıklar, cinsel işlev bozukluklarını tetikleyebilir.
Bu faktörlerin anlaşılması ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi, erken boşalma sorununun etkili bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir.
Erken Boşalma Teşhisi
Erken boşalma teşhisi, genellikle bireyin cinsel deneyimleri ve beklentileri ışığında, uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sürecini içerir. Bu süreçte, hasta ile doktor arasındaki açık ve dürüst iletişim, doğru teşhisin konulması açısından kritik öneme sahiptir. Hastalar, kişisel cinsel beklentileri ve deneyimleri çerçevesinde erken boşalma sorununu dile getirebilirler. Ancak klinik olarak anlamlı erken boşalma durumunun belirlenmesi, aşağıdaki kriterlerin varlığına bağlıdır:
- Boşalmanın, cinsel birleşmenin başlangıcından itibaren ya da ilk bir dakika içerisinde meydana gelmesi,
- Boşalma anının kontrol edilememesi,
- Bu durumun sebep olduğu olumsuz psikolojik ve/veya organik faktörlerin bulunması.
Doktor, hastanın detaylı tıbbi ve cinsel öyküsünü alırken, aynı zamanda kapsamlı bir fiziksel muayene de gerçekleştirir. Duruma bağlı olarak, ek görüntüleme ve laboratuvar testleri de gerekebilir. Ancak, erken boşalmanın çoğunlukla fonksiyonel bir bozukluk olarak ortaya çıktığı göz önüne alındığında, organik nedenlerin araştırılması yerine, bu sorunu tetikleyen faktörlerin derinlemesine incelenmesi daha ön planda olabilir.
Bu bağlamda, erken boşalma teşhisi, bireyin cinsel işlevselliği ve bu konudaki kişisel deneyimleri ile yakından ilintilidir. Dolayısıyla, bu süreçte, bireyin cinsel beklentileri, deneyimleri ve bu konudaki duygu ve düşünceleri, teşhisin bir parçası olarak dikkate alınmalıdır. Uzmanlar, bu bilgiler ışığında, bireyin cinsel sağlığına yönelik en uygun yaklaşım ve müdahaleleri belirleyebilirler.
Erken Boşalmanın Tedavisi Nasıl Yapılır?
Erken boşalma, tedavisi mümkün olan bir cinsel işlev bozukluğudur ve bu süreç, altta yatan sebeplere bağlı olarak çeşitli stratejileri içerebilir. Eğer erken boşalmanın arkasında belirgin bir organik neden varsa, bu sebep özel olarak tedavi edilir. Ancak, erken boşalma genellikle psikolojik veya işlevsel nedenlerle ortaya çıktığından, hastalara genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, çeşitli teknikler ve psikoterapik yaklaşımlar önerilir.
Erken boşalma tedavisinde kullanılan bazı yaygın stratejiler şunlar olabilir:
- Mastürbasyon Stratejisi: İlişkiden bir saat kadar önce mastürbasyon yapmak, bazı durumlarda boşalma kontrolünü artırabilir.
- Ön Sevişme Önemi: Cinsel birleşmeye geçmeden önce uzun süreli ön sevişme, erken boşalma sorununu hafifletebilir.
- “Dur ve Başla” Tekniği: Bu teknik, boşalma hissi geldiğinde cinsel aktiviteyi durdurmayı ve sonra devam etmeyi içerir. Bu, boşalma kontrolünü artırmaya yardımcı olabilir.
- “Sıkma” Tekniği: Boşalmaya yakın bir noktada, penisin ucunun sıkılması ve boşalma hissinin geçmesinin beklenmesi yöntemidir.
- Kegel Egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendiren bu egzersizler, boşalma kontrolüne yardımcı olabilir.
- Cinsel Uyarıyı Azaltma: Geciktirici spreyler, prezervatifler veya lokal anestezikler, cinsel uyarıyı azaltarak boşalmayı geciktirebilir.
- Psikoterapi: Birey ve partnerle yapılan psikoterapi seansları, cinsel beklentiler ve ilişki dinamikleri üzerine faydalı olabilir.
- İlaç Tedavisi: Antidepresanlar ve erektil disfonksiyon ilaçları gibi belirli ilaçlar, erken boşalma tedavisinde kullanılabilir.
Her tedavi yaklaşımı, bireyin ve partnerinin ihtiyaçlarına, tercihlerine ve tedaviye olan yanıtlarına göre kişiselleştirilmelidir. Erken boşalma tedavisi, genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve bu süreçte bireyin ve partnerinin aktif katılımı, tedavi başarısında önemli bir rol oynar. Uzmanlar, bu süreçte bireyin ve partnerinin cinsel sağlığına yönelik en uygun yaklaşım ve müdahaleleri belirleyebilirler.